زیبایی دندان ها تأثیر چشمگیری در اعتماد به نفس و جذابیت چهره افراد دارد و به همین دلیل ترمیم و زیباسازی دندان ها با روش هایی همچون کامپوزیت دندان در سال های اخیر بسیار محبوب شده است. کامپوزیت ها به دلیل قابلیت فرم دهی مناسب، رنگ پذیری شبیه دندان طبیعی و روند سریع نصب انتخابی پرطرفدار برای اصلاح طرح لبخند به شمار می آیند.
اما یکی از پرسش های اساسی که همواره ذهن مراجعه کنندگان را درگیر می کند، این است که ماندگاری کامپوزیت دندان چقدر است؟ پاسخ به این سؤال به عوامل متعددی از جمله کیفیت مواد استفاده شده، مهارت دندان پزشک، رعایت بهداشت دهان و دندان و سبک زندگی فرد بستگی دارد. اگرچه کامپوزیت ها از نظر استحکام به اندازه لمینت های سرامیکی مقاوم نیستند اما با مراقبت مناسب می توانند سال ها دوام آورده و ظاهر طبیعی خود را حفظ کنند.برای اطلاع از قیمت کامپوزیت دندان جلو با کلینیک دندانپزشکی شبانه روزی دندان طلا تماس بگیرید.
کامپوزیت دندان یکی از روش های محبوب در دندان پزشکی زیبایی است که به دلیل سرعت بالا در نصب، هزینه مناسب تر نسبت به سایر روش ها و حفظ بافت طبیعی دندان مورد استقبال بسیاری از افراد قرار گرفته است.
اگرچه ظاهر زیبا و نتیجه فوری آن بسیاری را مجذوب خود می کند اما نکته ای که نمی توان از آن غافل شد دوام و ماند گاری این روش درمانی است. برخلاف تصور عموم ماندگاری کامپوزیت تنها به کیفیت مواد محدود نمی شود بلکه مجموعه ای از عوامل محیطی، بهداشتی، تخصصی و حتی رفتاری در طول عمر آن نقش دارند. در ادامه به بررسی کامل و دقیق عواملی می پردازیم که به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر دوام کامپوزیت دندان تأثیرگذار هستند.
نخستین و شاید مهم ترین عامل مؤثر بر ماندگاری کامپوزیت توانایی دندانپزشکی است که آن را انجام می دهد. فرآیند کامپوزیت گذاری نیاز به دقت بالا، شناخت درست از آناتومی دندان، توانایی در تطابق رنگ و فرم دهی دقیق دارد.
دندانپزشک حرفه ای علاوه بر استفاده از مواد با کیفیت با استفاده از تکنیک های صحیح آماده سازی سطح دندان و چسباندن کامپوزیت اتصال بهتری بین مواد و مینای دندان ایجاد می کند. هرگونه خطا در این مرحله مانند خشک نبودن سطح دندان استفاده نادرست از باندینگ یا ایجاد ترک های میکروسکوپی می تواند منجر به شکست زود هنگام کامپوزیت شود.
مواد مورد استفاده برای انجام کامپوزیت نقش تعیین کننده ای در دوام نهایی آن دارند. کامپوزیت های ارزان قیمت و بی کیفیت معمولاً زودتر دچار تغییر رنگ، شکستگی یا لب پرید گی می شوند. در مقابل کامپوزیت های نسل جدید و نانوهیبریدی دارای مقاومت بالا در برابر سایش، رنگ پذیری کمتر و شفافیت نزدیک تر به دندان طبیعی هستند. انتخاب برند معتبر و نوع مناسب کامپوزیت از جمله اقداماتی است که دندانپزشک برای افزایش ماند گاری باید مد نظر قرار دهد.
یکی از مهم ترین عواملی که بیماران باید بعد از انجام کامپوزیت رعایت کنند حفظ بهداشت دهان است. مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، دهان شویه و مراجعه دوره ای به دندانپزشک برای جرم گیری از پوسید گی های ثانویه اطراف کامپوزیت جلوگیری کرده و طول عمر آن را افزایش می دهد. باقی ماندن پلاک یا جرم در اطراف کامپوزیت می تواند موجب التهاب لثه، تحلیل مینای اطراف و در نهایت شکست درمان شود.
مواد غذایی سخت مانند یخ، ته دیگ، آجیل و همچنین عادت به جویدن اجسام غیرخوراکی مثل مداد یا ناخن فشار زیادی به کامپوزیت وارد کرده و منجر به لب پرید گی یا شکستگی آن می شود. علاوه براین مصرف مکرر نوشیدنی های رنگی مانند قهوه، چای، نوشابه و یا سیگار کشیدن می تواند رنگ کامپوزیت را به مرور تغییر دهد. افرادی که سبک زندگی پرخطر یا رژیم غذایی نا مناسبی دارند معمولاً کامپوزیت شان زود تر نیاز به ترمیم پیدا می کند.
نحوه قرارگیری دندان ها هنگام بستن فک یا همان اکلوژن عامل مهمی در تعیین میزان فشار وارده به کامپوزیت هاست. اگر دندان ها به صورت صحیح روی هم قرار نگیرند فشار نابرابری به برخی از آن ها وارد می شود و این فشار مزمن می تواند باعث ترک خوردگی یا شکستگی در کامپوزیت شود. در مواردی که بیمار دچار ناهنجاری های فکی یا دندانی است انجام اصلاحات ارتودنسی پیش از کامپوزیت گذاری ضروری است.
افرادی که دچار عادت شبانه دندان قروچه هستند یا در خواب نا خودآ گاه فک خود را به هم فشار می دهند معمولاً دچار آسیب زود هنگام به کامپوزیت می شوند. این فشار مزمن و غیرطبیعی باعث ترک های ریز، تحلیل لبه ها و شکست کامپوزیت می شود. استفاده از نایت گارد (محافظ شبانه دندان) در این افراد می تواند به کاهش این آسیب ها کمک کند و ماندگاری کامپوزیت را افزایش دهد.
کامپوزیت نیز مانند هر ساختار مصنوعی دیگر نیاز به بررسی های دوره ای دارد. چکاپ های شش ماهه نزد دندانپزشک فرصتی فراهم می کند تا هرگونه لب پرید گی، رنگ پرید گی، التهاب لثه یا پوسید گی مخفی اطراف کامپوزیت به موقع تشخیص داده و درمان شود. در صورت بی توجهی به این بازبینی ها آسیب های کوچک می توانند به مرور گسترده شده و باعث نیاز به تعویض کامل کامپوزیت شوند.
روزها و هفته های اولیه پس از نصب کامپوزیت بسیار حیاتی است. پرهیز از مصرف غذا های سفت، نوشیدنی های رنگی و عدم وارد کردن فشار به ناحیه درمان شده از مهم ترین نکات مراقبتی است. اگر بیمار دستورالعمل های اولیه دندانپزشک را نادیده بگیرد کامپوزیت ممکن است به درستی تثبیت نشده و زودتر دچار مشکل شود.
در برخی افراد جنس مینای دندان یا شرایط شیمیایی بزاق به گونه ای است که احتمال تغییر رنگ کامپوزیت یا تحلیل اطراف آن بیشتر می شود. همچنین میزان اسیدیته دهان یا وجود برخی بیماری های عمومی مانند دیابت یا خشکی مزمن دهان می تواند سرعت فرسایش یا آسیب به کامپوزیت را افزایش دهد.
کامپوزیت ونیر به عنوان یکی از پرطرفدار ترین روش های اصلاح طرح لبخند توانسته جایگاه ویژه ای در میان درمان های زیبایی دندان پزشکی پیدا کند. این روش با استفاده از لایه ای نازک از مواد کامپوزیتی روی سطح دندان ها، ظاهر و فرم دلخواه را ایجاد می کند.
اما یکی از سؤالات رایجی که ذهن بسیاری از بیماران را درگیر می کند این است که دوام کامپوزیت ونیر به چه مواردی بستگی دارد؟ برخلاف آنچه معمولاً تصور می شود عواملی که ماندگاری کامپوزیت ونیر را تعیین می کنند تنها به تکنیک یا کیفیت خلاصه نمی شوند بلکه مجموعه ای از نکات عمیق تر و تخصصی تر نیز نقش اساسی دارند که در ادامه به آن ها پرداخته می شود.
بزاق دهان نقش مهمی در تعادل شیمیایی محیط دهان دارد. افرادی که تعریق دهانی بالا دارند یا دچار نوسانات شدید pH بزاق هستند معمولاً با سایش زودتر سطح کامپوزیت ونیر مواجه می شوند. pH اسیدی می تواند به مرور ساختار سطحی ونیر را تخریب کرده و درخشند گی و انسجام آن را کاهش دهد. در این شرایط حتی کامپوزیت های با کیفیت نیز عمر کوتاه تری خواهند داشت.
حرکات غیرارادی و تکراری لب یا زبان به ویژه در هنگام صحبت کردن یا حتی استراحت شبانه می تواند باعث سایش نقطه ای یا ایجاد فشار بر برخی از دندان ها شود. در افرادی که عادت به تماس مکرر زبان با دندان ها دارند ونیرها در معرض خستگی مکانیکی زود رس قرار می گیرند. این عامل در بلند مدت باعث افت شفافیت یا لب پریدگی در نواحی خاص می شود.
بدن برخی افراد دارای قدرت ترمیم طبیعی بالاتری در ناحیه دهان است. این توانایی شامل ترشح بزاق حاوی پروتئین های محافظ، جریان مناسب خون در بافت های اطراف و توان مهار التهابات میکروبی است. افرادی که چنین ویژگی هایی دارند کمتر دچار تحلیل لثه یا التهاب اطراف کامپوزیت می شوند و در نتیجه ونیر دوام بیشتری خواهد داشت.
جریان خون و میزان اکسیژن رسانی به بافت های لثه و اطراف دندان به ویژه در افراد با بیماری های قلبی یا مشکلات عروقی می تواند تأثیر چشمگیری بر ماندگاری کامپوزیت ونیر داشته باشد. اکسیژن نا کافی منجر به ترمیم ضعیف بافت ها، التهاب مزمن و در نتیجه تحلیل لثه اطراف ونیر می شود که باعث افت پشتیبانی ساختاری آن خواهد شد.
تحقیقات نشان داده اند که ریتم های بیولوژیکی بدن می توانند بر موفقیت درمان های دندان پزشکی تأثیرگذار باشند. اگر نصب کامپوزیت در ساعاتی از روز انجام شود که بدن در اوج هوشیاری واکنش ایمنی و ترمیم طبیعی است (معمولاً صبح تا ظهر) احتمال پیوند بهتر و سازگاری بالاتر کامپوزیت با دندان وجود دارد. در مقابل انجام درمان در ساعات پایانی روز ممکن است با دقت کمتر بیمار در مراقبت اولیه همراه باشد.
فرآیند سخت شدن کامپوزیت ونیر از طریق تاباندن نور آبی انجام می شود. برخی افراد نسبت به شدت یا مدت تابش این نور حساسیت دارند یا بدن شان واکنش متفاوتی نشان می دهد. اگر تابش به درستی انجام نشود یا بدن واکنش غیرطبیعی نشان دهد احتمال سخت شدن نا کامل لایه های عمقی کامپوزیت وجود دارد که منجر به کاهش دوام آن می شود.
جالب است بدانید که سطح اضطراب یا آرامش بیمار هنگام درمان تأثیر فیزیکی واقعی بر عضلات فک، ترشح بزاق و حتی نحوه گاز گرفتن دارد. بیمارانی که دچار استرس یا تنش هستند نا خود آگاه عضلات خود را منقبض کرده و فشار بیشتری به کامپوزیت وارد می کنند. این تنش ها در بلند مدت منجر به ایجاد ترک های ریز یا احساس سایش در ونیرها می شود.
هر دندان دارای ویژگی های خاص فیزیولوژیک در سطح خود است. اگر کامپوزیت ونیر بدون توجه به انحنای طبیعی مینای دندان، نحوه انتشار نیرو و ویژگی های زیستی طراحی شود احتمال ناسازگاری وجود دارد. چنین ناسازگاری هایی حتی با مواد خوب باعث ایجاد نقاط ضعف ساختاری خواهد شد که به مرور زمان سبب شکست درمان می شود.
عوامل مؤثر در افزایش ماندگاری کامپوزیت ونیر ترکیبی از مراقبت های تخصصی، رعایت نکات بهداشتی و پرهیز از عادات آسیب زا هستند که هم در زمان انجام درمان و هم پس از آن اهمیت دارند. استفاده از محافظ دندانی در هنگام خواب برای افرادی که دچار دندان قروچه هستند.
خودداری از مصرف خوراکی های بسیار سفت یا چسبنده پرهیز از جویدن اشیای غیر خوراکی مانند خودکار یا ناخن، مسواک زدن صحیح با خمیر دندان های غیرساینده و نخ دندان روزانه همگی نقش مهمی در افزایش عمر کامپوزیت دارند.
همچنین مراجعه منظم به دندان پزشک برای بررسی وضعیت ونیرها، انجام پولیش حرفه ای برای حفظ براقیت سطحی و رعایت رژیم غذایی متعادل به ویژه کاهش مصرف نوشیدنی های رنگی و اسیدی مانند نوشابه و قهوه می توانند تا حد زیادی از تغییر رنگ و آسیب های سطحی جلوگیری کنند.
همکاری کامل بیمار با توصیه های تخصصی پزشک، توجه به سلامت عمومی بدن و دوری از رفتارهای پرخطر دهانی نیز از جمله نکات کلیدی برای حفظ نتیجه درمان در طولانی مدت به شمار می روند.
پاسخ به این پرسش که طول عمر کامپوزیت ونیر بیشتر است یا لمینت؟ بستگی به عوامل مختلفی دارد اما به طور کلی می توان گفت لمینت های سرامیکی (پرسلن ونیر) از نظر دوام و ماندگاری طول عمر بیشتری نسبت به کامپوزیت ونیر دارند.
لمینت ها که از مواد سرامیکی با مقاومت بالا ساخته می شوند در برابر سایش، تغییر رنگ، فشارهای فکی و شوک های حرارتی بسیار مقاوم تر هستند. و معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سال یا حتی بیشتر دوام می آورند، در حالی که کامپوزیت ونیر معمولاً بین ۵ تا ۷ سال عمر دارد هرچند با مراقبت خوب ممکن است تا ۱۰ سال نیز باقی بماند.
دلیل این تفاوت عمدتاً به جنس مواد، تکنیک نصب و مقاومت ساختاری لمینت ها برمی گردد. با این حال باید در نظر داشت که لمینت ها غیرقابل بازگشت هستند و نیاز به تراش دندان دارند در حالی که کامپوزیت ها قابل ترمیم، ارزان تر و کم تهاجمی ترند. در نتیجه انتخاب بین آن ها باید بر اساس شرایط دهانی، بودجه، انتظارات زیبایی و نظر دندانپزشک انجام شود.
کامپوزیت دندان به عنوان یکی از روش های پرکاربرد در دندان پزشکی زیبایی و ترمیمی در انواع مختلفی تولید و عرضه می شود که هرکدام ویژگی ها، کاربرد ها و طول عمر متفاوتی دارند.
از آنجا که مواد کامپوزیتی با تکنولوژی های گوناگون ساخته می شوند میزان دوام آن ها نیز به ساختار داخلی، مقاومت در برابر سایش، میزان چسبند گی به مینای دندان و توانایی تطابق با شرایط دهانی بستگی دارد. انتخاب نوع مناسب کامپوزیت می تواند تأثیر چشمگیری در افزایش ماندگاری ترمیم ها داشته باشد. در ادامه طول عمر کامپوزیت دندان را بر اساس نوع آن بررسی می کنیم تا بتوان دید دقیق تری نسبت به این موضوع داشت.
کامپوزیت های میکروفیل دارای ذرات بسیار ریز با اندازه بین 0.04 تا 0.1 میکرون هستند که سطحی بسیار صاف و براق ایجاد می کنند. این نوع کامپوزیت بیشتر در نواحی قدامی (جلویی) برای زیبا سازی لبخند استفاده می شود.
اگرچه میکروفیل ها از نظر زیبایی بسیار مطلوب اند اما به دلیل استحکام نسبتاً پایین در برابر فشارهای شدید یا سایش مقاوم نیستند و معمولاً طول عمری حدود ۴ تا ۶ سال دارند. با مراقبت مناسب ممکن است این زمان افزایش یابد اما استفاده از آن ها در نواحی خلفی یا پر فشار توصیه نمی شود.
کامپوزیت های ماکروفیل نسل قدیمی تر کامپوزیت ها هستند که دارای ذرات بزرگ تری (بیش از 1 میکرون) می باشند. این نوع از کامپوزیت ها مقاومت مکانیکی قابل قبولی دارند اما به دلیل سطح خشن تر و احتمال بیشتر تغییر رنگ کمتر در دندان های جلویی استفاده می شوند.
طول عمر این نوع کامپوزیت در صورت استفاده در دندان های عقبی و با رعایت بهداشت مناسب حدود ۵ تا ۷ سال است اما ظاهر نه چندان زیبا و نیاز به پولیش مکرر باعث شده کمتر در زیبایی کاربرد داشته باشد.
کامپوزیت های هیبریدی ترکیبی از ذرات بزرگ و کوچک هستند که تلاش شده تعادلی بین استحکام مکانیکی و زیبایی ایجاد شود. این نوع کامپوزیت ها گزینه ای مناسب برای دندان های قدامی و خلفی محسوب می شوند. طول عمر آن ها بسته به شرایط دهانی، موقعیت دندان و نحوه استفاده بیمار می تواند بین ۶ تا ۸ سال یا بیشتر باشد. مقاومت خوب در برابر شکستگی و قابلیت فرم دهی مطلوب از مزایای کامپوزیت های هیبریدی است که باعث افزایش دوام آن ها می شود.
کامپوزیت های نانوفیل با بهره گیری از فناوری نانو دارای ذرات بسیار ریزتر از میکروفیل هستند (در حدود 0.005 تا 0.02 میکرون) که موجب ایجاد سطحی براق و هموار همراه با استحکام بالا می شود. این ترکیب منحصر به فرد باعث شده تا نانوفیل ها از نظر دوام و زیبایی به یکی از بهترین انتخاب ها در ترمیم و طراحی لبخند تبدیل شوند. طول عمر این نوع کامپوزیت معمولاً بین ۷ تا ۱۰ سال است و در صورت مراقبت دقیق حتی بیش از این مدت نیز قابل استفاده خواهد بود. مقاومت بالا در برابر تغییر رنگ و ترک خوردگی از ویژگی های برجسته آن است.
این نوع از کامپوزیت ها ترکیبی از نانوذرات و ذرات متوسط است که مزایای نانوفیل و هیبرید را به طور همزمان در خود دارد. نانوهیبرید ها بسیار مقاوم، قابل پولیش و با ظاهری شفاف هستند. استفاده از آن ها در هر دو ناحیه قدامی و خلفی رایج است. طول عمر کامپوزیت های نانوهیبرید اغلب بین ۸ تا ۱۰ سال است اما اگر در دندان های با فشار کمتر قرار گیرد و با مراقبت مناسب همراه باشد ممکن است حتی تا ۱۲ سال نیز دوام داشته باشد. این نوع از پیشرفته ترین انواع کامپوزیت محسوب می شود.
کامپوزیت های فلو یا روان بیشتر برای پر کردن نواحی کم فشار، ترمیم های کوچک و زیرساخت های دندانپزشکی کاربرد دارند. این نوع از کامپوزیت ها به دلیل روانی بالا به خوبی در شکاف های دندان نفوذ می کنند اما از نظر استحکام پایین تر از سایر انواع هستند.
به همین دلیل دوام آن ها معمولاً بین ۳ تا ۵ سال است و برای ترمیم های عمیق یا نواحی پر فشار مناسب نیستند. با این حال در ترمیم های موقت یا به عنوان لایه زیرین عملکرد خوبی از خود نشان می دهند.