عصب کشی دندان یکی از درمان های مهم و تخصصی در حوزه دندان پزشکی است، که نقش حیاتی در حفظ دندان های آسیب دیده ایفا می کند. هنگامی که پوسیدگی یا آسیب دیدگی شدید به بخش داخلی دندان یعنی پالپ یا همان عصب دندان نفوذ می کند بیمار با درد های شدید، التهاب و حتی عفونت های مزمن مواجه می شود.
در این شرایط عصب کشی دندان به عنوان یک راهکار نجات بخش مطرح می شود، که با خارج کردن عصب ملتهب یا عفونی و پاک سازی دقیق کانال های ریشه نه تنها درد بیمار را تسکین می دهد بلکه از کشیده شدن کامل دندان جلوگیری می کند.
این روش با وجود اینکه شاید در نگاه اول کمی ترسناک به نظر برسد اما با بهره گیری از تکنولوژی های مدرن و مهارت دندان پزشکان مجرب به یکی از درمان های رایج، کم خطر و مؤثر تبدیل شده است که می تواند سلامت و عملکرد طبیعی دندان را تا سال ها حفظ کند.
درمان ریشه یا همان عصب کشی دندان فرآیندی تخصصی و دقیق در علم دندان پزشکی است که با هدف حفظ دندان های آسیب دیده و جلوگیری از پیشرفت عفونت انجام می شود. این روش با حذف عصب و بافت های آلوده از داخل کانال های ریشه دندان، پاک سازی، ضدعفونی و در نهایت پر کردن فضا های خالی انجام می گیرد تا از بازگشت درد و عفونت جلوگیری شود. عصب کشی به طور معمول در چند مرحله و طی یک یا چند جلسه درمانی انجام می شود که هر مرحله نیازمند دقت و رعایت اصول بهداشتی دقیق است.
در نخستین گام دندان پزشک با بررسی علائم بالینی، گرفتن عکس رادیولوژی (پرتونگاری) و ارزیابی وضعیت دندان میزان آسیب دیدگی پالپ را مشخص می کند. این مرحله برای تعیین نیاز واقعی به درمان ریشه اهمیت دارد چرا که برخی درد ها ممکن است مربوط به مشکلات دیگری غیر از ریشه دندان باشند. در این بخش همچنین درباره سوابق پزشکی بیمار، حساسیت های دارویی و شرایط سلامت عمومی نیز پرسش هایی مطرح می شود تا فرآیند درمان ایمن و مؤثر پیش برود.
پس از تشخیص قطعی دندان مورد نظر با تزریق بی حسی موضعی کاملاً بی حس می شود تا بیمار در طول درمان هیچ گونه دردی احساس نکند. سپس برای جلوگیری از ورود بزاق و باکتری به ناحیه درمان دندان با استفاده از رابردم (پوشش محافظ لاستیکی) ایزوله می گردد. در این مرحله دندان پزشک با ایجاد سوراخ کوچکی روی تاج دندان به محفظه پالپ و کانال های ریشه دسترسی پیدا می کند.
در این مرحله با استفاده از ابزارهای دقیق و خاص پالپ آلوده یا آسیب دیده به طور کامل از داخل کانال ها خارج می شود. این کار باعث حذف منبع اصلی درد و عفونت می گردد. پاک سازی اولیه کانال ها بسیار حساس است، زیرا در صورت باقی ماندن حتی ذره ای از بافت آسیب دیده احتمال عفونت مجدد وجود دارد.
پس از خارج کردن پالپ کانال های ریشه با استفاده از محلول های خاص ضدعفونی می شوند، تا هر گونه میکروب یا باکتری باقی مانده از بین برود. همزمان با این فرآیند کانال ها با ابزارهای چرخشی یا دستی شکل دهی می شوند، تا برای پر کردن آماده شوند. این مرحله نیازمند مهارت بالا و دقت زیاد است تا کانال ها به طور کامل و یکنواخت تمیز و شکل داده شوند.
در این گام فضای خالی ایجاد شده در کانال های ریشه با مواد زیستی و مخصوصی مثل گوتاپرکا پر می شود. این مواد خاص نه تنها از نفوذ دوباره میکروب ها جلوگیری می کنند بلکه به حفظ ساختار دندان نیز کمک می نمایند. در بعضی موارد ممکن است دندان پزشک بین جلسات داروی موقت در کانال ها قرار دهد و سپس در جلسه بعدی آن ها را پر کند.
در نهایت بسته به میزان آسیب دیدگی دندان سطح تاج با مواد پرکننده یا روکش بازسازی می شود. در مواردی که دندان ضعیف شده باشد استفاده از روکش دندانی توصیه می شود، تا استحکام و زیبایی دندان حفظ گردد. این مرحله اهمیت زیادی دارد زیرا بازسازی مناسب تاج دندان مانع از شکستگی و بازگشت مشکلات پیشین خواهد شد.
عصب کشی دندان با توجه به محل قرارگیری دندان، تعداد ریشه ها، نوع آسیب دیدگی و شرایط بیمار می تواند در انواع مختلفی انجام شود. هر نوع از این درمان ها نیازمند دانش، مهارت و ابزار خاصی است تا نتیجه ای مؤثر و پایدار به دست آید. در ادامه به معرفی رایج ترین انواع عصب کشی دندان می پردازیم.
این نوع عصب کشی معمولاً برای دندان های جلویی (دندان های پیشین و نیش) انجام می شود، که فقط یک ریشه و یک کانال دارند. از آنجا که دسترسی به این کانال ها نسبتاً آسان تر است و پیچیدگی کمتری دارند فرآیند درمان سریع تر انجام می شود و معمولاً در یک جلسه کامل می شود. با این حال رعایت دقت بالا همچنان ضروری است تا عفونت به طور کامل برطرف شود.
این روش برای دندان های آسیای کوچک و بزرگ که دارای دو، سه یا حتی چهار کانال هستند استفاده می شود. هر ریشه باید به صورت جداگانه پاک سازی، ضدعفونی و پر شود بنابراین درمان پیچیده تر و زمان برتر است. دندان های آسیاب به دلیل موقعیت و تعداد کانال ها معمولاً نیاز به مهارت بالاتری دارند و ممکن است در بیش از یک جلسه انجام شوند.
گاهی اوقات درمان اولیه به طور کامل مؤثر نیست و درد یا عفونت بازمی گردد. در این حالت دندان پزشک مجبور به انجام مجدد عصب کشی می شود. عصب کشی مجدد شامل برداشتن مواد قبلی بررسی دقیق کانال ها، رفع مشکلات باقی مانده و پر کردن مجدد است. این روش پیچیده تر است و اغلب نیاز به استفاده از میکروسکوپ یا ابزارهای تخصصی دارد.
در مواقعی که بیمار با درد شدید یا آبسه مواجه است و امکان انجام کامل درمان در همان جلسه وجود ندارد ممکن است ابتدا یک عصب کشی اورژانسی انجام شود. در این روش دندان پزشک تنها بخش آسیب دیده را تخلیه کرده و از داروی ضد عفونی برای کاهش عفونت و التهاب استفاده می کند. تا شرایط برای عصب کشی کامل در جلسه بعدی فراهم شود.
در مواردی که کانال ها بسیار باریک، منحنی یا مسدود هستند، دندان پزشک از میکروسکوپ های دندانی برای افزایش دقت درمان استفاده می کند. این روش به خصوص در درمان های پیچیده یا عصب کشی مجدد کاربرد دارد. و کمک می کند تا کانال هایی که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند به طور کامل درمان شوند.
پس از انجام عصب کشی رعایت مراقبت های لازم نقش مهمی در موفقیت درمان، تسکین درد و جلوگیری از بروز مشکلات احتمالی دارد. گرچه با عصب کشی منبع اصلی درد (عصب آسیب دیده) حذف می شود. اما چون فرآیند درمان شامل دست کاری کانال ها و بافت های اطراف است ناحیه مورد نظر ممکن است تا چند روز حساس باقی بماند در ادامه به مهم ترین مراقبت های بعد از عصب کشی اشاره می کنیم.
تا زمانی که درمان به طور کامل تمام نشده و ترمیم دائمی یا روکش روی دندان قرار نگرفته است بهتر است از جویدن غذا با آن دندان خودداری کنید. این کار از شکستن دیواره های تضعیف شده دندان و ورود میکروب ها به داخل کانال ها جلوگیری می کند.
پس از عصب کشی ممکن است دندان پزشک داروهای مسکن، ضد التهاب یا آنتی بیوتیک تجویز کند. مصرف منظم و کامل این داروها طبق دستور پزشک برای کنترل درد، کاهش التهاب و پیشگیری از عفونت احتمالی بسیار ضروری است.
حتماً مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و دهان شویه های ضدعفونی را ادامه دهید. البته باید با ملایمت اطراف ناحیه درمان شده را تمیز کنید تا از تحریک بیشتر جلوگیری شود. تمیزی دهان مانع از رشد باکتری و التهاب مجدد می شود.
در ۲۴ تا ۴۸ ساعت اول بهتر است غذا های نرم و خنک مانند سوپ، پوره، ماست یا بستنی مصرف کنید. از خوردن غذا های داغ، سفت یا چسبنده که ممکن است، باعث تحریک یا آسیب به دندان درمان شده شوند اجتناب کنید.
در بسیاری از موارد پس از عصب کشی به ترمیم دائمی یا روکش نیاز است تا استحکام و عملکرد دندان حفظ شود. مراجعه به موقع به دندان پزشک برای انجام این مرحله بسیار حیاتی است زیرا تا زمان ترمیم نهایی دندان همچنان در برابر شکستگی یا نفوذ میکروب آسیب پذیر است.
اگر بعد از چند روز درد شدید، تورم، بوی بد دهان، تب یا خروج ترشح از لثه احساس کردید حتماً با دندان پزشک خود تماس بگیرید. این علائم می توانند نشان دهنده بروز عفونت یا نیاز به بررسی مجدد کانال ها باشند.
عصب کشی دندان یکی از درمان های رایج و ضروری در دندان پزشکی است، که برای نجات دندان های آسیب دیده یا عفونی انجام می شود. بسیاری از افراد هنگام مراجعه به دندان پزشک یکی از مهم ترین سوالاتی که در ذهن دارند مربوط به هزینه عصب کشی دندان است.
اما نکته مهم اینجاست که این هزینه عددی ثابت و یکسان برای همه افراد نیست بلکه تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می گیرد. نوع دندان، شدت عفونت، تعداد کانال ها، مهارت دندان پزشک، تجهیزات مورد استفاده و حتی محل جغرافیایی مطب همگی می توانند نقش مهمی در تعیین هزینه نهایی این درمان داشته باشند. شناخت این عوامل به بیماران کمک می کند تا با دیدی روشن تر و برنامه ریزی دقیق تری برای درمان خود اقدام کنند.
دندان های جلویی معمولاً فقط یک ریشه و یک کانال دارند در حالی که دندان های آسیای کوچک یا بزرگ دارای دو تا چهار کانال هستند. هر چه تعداد کانال ها بیشتر باشد زمان، دقت و هزینه درمان هم بیشتر می شود. به همین دلیل عصب کشی دندان های عقب معمولاً گران تر است.
تعداد کانال ها ارتباط مستقیم با میزان کار مورد نیاز دارد به عنوان مثال.
هر کانال نیاز به تمیزکاری، ضدعفونی و پرکردن جداگانه دارد.
اگر پوسیدگی به ریشه نفوذ کرده باشد. یا عفونت گسترده ای در اطراف ریشه ایجاد شده باشد، درمان پیچیده تر و پرهزینه تر خواهد بود. گاهی اوقات نیاز به چند جلسه درمان، استفاده از داروهای خاص یا تخلیه آبسه وجود دارد.
اگر دندانی قبلاً عصب کشی شده اما درمان ناموفق بوده باشد درمان مجدد کانال (ری تریتمنت) لازم است. این نوع درمان به مهارت بالاتر، تجهیزات دقیق تر و زمان بیشتر نیاز دارد بنابراین هزینه بیشتری هم خواهد داشت.
درمان توسط متخصص ریشه (اندودنتیست) معمولاً گران تر از دندان پزشک عمومی است. اما در موارد پیچیده یا عفونت های شدید مراجعه به متخصص توصیه می شود. تجربه و مهارت دندان پزشک تأثیر مستقیمی بر کیفیت و قیمت درمان دارد.
اگر در روند درمان از تجهیزات تخصصی مثل میکروسکوپ دندان پزشکی، رادیوگرافی دیجیتال یا ابزارهای نوین ضدعفونی استفاده شود دقت درمان بالا می رود اما هزینه هم افزایش می یابد.
مطب های دندان پزشکی در شهرهای بزرگ یا مناطق لوکس معمولاً تعرفه بالاتری دارند. این تفاوت گاهی چشمگیر است مخصوصاً در شهرهای مختلف یا بین مطب های عمومی و خصوصی.
علاوه بر هزینه خود عصب کشی ممکن است نیاز به ترمیم دندان با مواد دائمی، استفاده از پست و کور یا حتی روکش دندان باشد که این موارد هر کدام هزینه جداگانه ای دارند و به مجموع هزینه نهایی اضافه می شوند.
عصب کشی دندان یکی از درمان های معمول و ضروری در دندان پزشکی است. که برای نجات دندان های آسیب دیده یا عفونی انجام می شود. این روش به ویژه در مواردی که دندان دچار پوسیدگی عمیق یا عفونت شده باشد به عنوان یک گزینه نجات بخش شناخته می شود.
با این حال مانند هر روش درمانی دیگری عصب کشی نیز مزایا و معایب خاص خود را دارد. از یک سو این روش می تواند دندان طبیعی را حفظ کرده و از درد و مشکلات بیشتر جلوگیری کند اما از سوی دیگر ممکن است با برخی چالش ها و هزینه های اضافی همراه باشد. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب عصب کشی دندان پرداخته ایم تا افراد با آگاهی کامل نری تصمیم گیری کنند.
مدت زمان عصب کشی دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد اما معمولاً این فرآیند بین ۱ تا ۲ ساعت طول می کشد. اگر دندان به شدت عفونی یا آسیب دیده باشد ممکن است درمان نیاز به زمان بیشتری داشته باشد و در این صورت درمان به چند جلسه تقسیم شود.
همچنین پیچیدگی های خاص هر دندان مانند تعداد کانال ها یا نیاز به درمان های اضافی می توانند مدت زمان را افزایش دهند. در هر صورت دندان پزشک پس از ارزیابی وضعیت دندان زمان دقیق لازم برای انجام عصب کشی را مشخص خواهد کرد.
معمولاً توصیه می شود که دندان پس از عصب دکشی به مدت چند روز تا یک هفته فرصت داشته باشد تا به طور کامل التیام یابد و از هرگونه عفونت یا التهاب جلوگیری شود. در بسیاری از موارد دندان پزشک برای جلوگیری از ورود باکتری ها به داخل دندان یک پرکردگی موقت را در کانال های ریشه قرار می دهد.
پس از این مدت و در صورتی که دندان به خوبی بهبود یافته باشد باید دندان با پرکردگی دائمی یا روکش مناسب پر شود تا از دندان محافظت کند و عملکرد آن به حالت عادی بازگردد. برای اطمینان از زمان مناسب برای پرکردن دندان بهتر است با دندانپزشک خود مشورت کنید تا بهترین زمان برای ترمیم نهایی دندان را تعیین کند.
عمر دندان عصب کشی شده بستگی به عوامل مختلفی دارد اما به طور کلی دندان های عصب دکشی شده می توانند بین ۱۰ تا ۱۵ سال یا حتی بیشتر عمر کنند در صورتی که مراقبت های لازم انجام شود.
با این حال عمر دندان عصب کشی شده به عواملی مانند نوع ترمیم انجام شده (پرکردگی یا روکش)، رعایت بهداشت دهان و دندان و عدم فشار یا آسیب های خارجی (مانند ضربه به دندان یا جویدن مواد سخت) بستگی دارد. دندان های عصب کشی شده ممکن است به مرور زمان شکننده تر شوند به همین دلیل استفاده از روکش های مناسب برای محافظت از دندان توصیه می شود تا عمر مفید آن افزایش یابد.